II. Nutrigenomik nelerdir?
III. Nutrigenomik
IV. Nutrigenomik şekilleri
V. Nutrigenomiğin uygulamaları
VI. Nutrigenomiğin yararları
VII. Nutrigenomiğin riskleri
VIII. Nutrigenomiğin sınırlamaları
IX. Nutrigenomiğin geleceği
Temel Sorular
| Antet | Hususiyet |
|---|---|
| Genetik Ahenk | – Sağlığı ve refahı iyileştirmek için genetik bilginin kullanması |
| Nutrigenomik | – Genlerin gıdaya verdiğimiz tepkiyi iyi mi etkilediğine dair emek verme |
| Sağlık | – Sıhhatli ve sevinçli olma durumu |
| Beslenme | – Besin bilimi ve sağlığımızı iyi mi etkilediği |
| Sağlık | – Rahatsızlık ya da yaralanmadan uzak olma durumu |
II. Nutrigenomik nelerdir?
Nutrigenomik, genlerimizin sağlığımızı etkilemek için beslenmemizle iyi mi etkileşime girdiğinin incelenmesidir. Nispeten yeni bir inceleme alanıdır, sadece bilim adamları genlerimiz ve yiyeceklerimiz arasındaki kompleks ilişki hakkındaki daha çok şey öğrendikçe hızla ivme kazanmaktadır.
Nutrigenomik, genlerimizin durağan(durgun) varlıklar olmadığı fikrine dayanır. Beslenmemiz de dahil olmak suretiyle çevremizden devamlı olarak etkilenirler. Yediğimiz yiyecekler muayyen genleri açabilir ya da kapatabilir ve bu da sağlığımız üstünde mühim bir etkiye haiz olabilir.
Mesela birtakım araştırmalar, meyve ve sebzeler açısından varlıklı bir beslenmenin kansere karşı koruma elde eden genleri harekete geçirmeye destek olabileceğini, işlenmiş gıdalar açısından varlıklı bir beslenmenin ise iltihaplanma ve rahatsızlıkları teşvik eden genleri harekete geçirebileceğini göstermiştir.
Nutrigenomik hala nispeten yeni bir inceleme alanıdır, sadece besin ve sıhhat hakkında fikir biçimimizi inkilap durumunda değişiklik yapma potansiyeline haizdir. Genlerimizin diyetimizle iyi mi etkileşime girdiğini anlayarak, yediğimiz yiyecekler hakkındaki daha bilgili seçimler yapabilir ve genel sıhhat ve refahımızı iyileştirebiliriz.
III. Nutrigenomik
Nutrigenomik, kökenleri 1990'lı yılların başına dayanan nispeten yeni bir inceleme alanıdır.
Nutrigenomik kavramı ilk defa 1992 senesinde Toronto Üniversitesi'nde beslenme profesörü olan David J. Jenkins tarafınca ortaya atıldı.
Jenkins, beslenmenin gen ifadesi üstündeki etkilerinin incelenmesinde nutrigenomiğin kullanılabileceğini ve bu etkilerin sıhhat ve hastalıkta iyi mi değişikliklere yol açabileceğini öne sürdü.
O tarihten bu yana nutrigenomik hızla büyüyen bir inceleme alanı halini aldı ve artık aşırı kiloluluk, diyabet, kanser ve kalp rahatsızlıkları üstündeki beslenmenin tesirleri de dahil olmak suretiyle oldukca muhtelif mevzularda emekler yürütülüyor.
Nutrigenomik, beslenme ve hastalıklara ilişik fikir biçimimizi inkilap durumunda değişiklik yapma potansiyeline haizdir ve gelecekte kronik rahatsızlıkların önlenmesi ve tedavisinde giderek daha mühim bir rol alması muhtemeldir.
IV. Nutrigenomik şekilleri
Nutrigenomik inceleme şekilleri iki ana kategoriye ayrılabilir:
- In vitro yöntemler
- Canlı organizmada uygulanan yöntemler
İn vitro yöntemler, gıda maddelerinin hücre kültürlerinde ya da hayvan modellerinde gen ifadesi ve aktivitesi üstündeki etkilerini incelemek için kullanılır. Bu yöntemler, gen ifadesi üstünde faydalı ya da zararı dokunan tesirleri olan gıda maddelerini belirlemek ve bu etkilerin aracılık etmiş olduğu mekanizmaları incelemek için kullanılabilir.
Canlı organizmada kullanılan yöntemler, besinlerin insanlarda gen ifadesi ve aktivitesi üstündeki etkilerini incelemek için kullanılır. Bu yöntemler, insan sağlığı üstünde faydalı ya da zararı dokunan tesirleri olan gıdaları belirlemek ve bu etkilerin aracılık etmiş olduğu mekanizmaları incelemek için kullanılabilir.
En yaygın nutrigenomik inceleme şekillerinden bazıları şunlardır:
- Gen ifadesi profillemesi
- DNA metilasyon analizi
- Proteomik
- Metabolomik
Gen ifadesi profili, bir hücre ya da dokudaki gen ifadesini ölçmek için kullanılan bir tekniktir. Bu, mikrodiziler ya da RNA dizilemesi kullanılarak yapılabilir. Mikrodiziler, muayyen genlere tamamlayıcı olan DNA problarıyla kaplanmış minik çiplerdir. Bir RNA örneği bir mikrodiziye hibridize edildiğinde, her bir proba hibridize edilen RNA miktarı, tahsisat gelen genin anlatım seviyesiyle orantılıdır. RNA dizilemesi, bir hücre ya da dokudaki bütün RNA'yı dizilemek için kullanılan bir tekniktir. Bu, değişik besinlere cevap olarak değişik seviyelerde anlatılan genleri tarif etmek için kullanılabilir.
DNA metilasyon analizi, DNA'nın metilasyon durumunu ölçmek için kullanılan bir tekniktir. DNA metilasyonu, gen ifadesini etkileyebilen bir DNA kimyasal modifikasyonudur. Nutrigenomik araştırmaları, genlerin metilasyon durumunun rejimden etkilenebileceğini göstermiştir.
Proteomik, bir hücre ya da dokuda anlatılan proteinleri incelemek için kullanılan bir tekniktir. Bu, kütle spektrometrisi kullanılarak yapılabilir. Kütle spektrometrisi, proteinlerin kütlesini ölçmek için kullanılan bir tekniktir. Bu, değişik besinlere cevap olarak değişik seviyelerde anlatılan proteinleri tarif etmek için kullanılabilir.
Metabolomik, bir hücre ya da dokuda bulunan metabolitleri incelemek için kullanılan bir tekniktir. Bu, kütle spektrometrisi ya da nükleer manyetik rezonans spektroskopisi kullanılarak yapılabilir. Metabolitler, vücut tarafınca değişik besinlere cevap olarak üretilen minik moleküllerdir. Metabolit profillemesi, değişik besinlere cevap olarak değişen metabolitleri tarif etmek için kullanılabilir.
V. Nutrigenomiğin uygulamaları
Nutrigenomik, aşağıdakiler de dahil olmak suretiyle muhtelif uygulamalarda kullanılma potansiyeline haizdir:
- Kişiselleştirilmiş beslenme: Nutrigenomik, her kişinin genetik yapısına en müsait yemekleri ve gıdaları belirlemek için kullanılabilir. Bu data, insanların sağlıklarını ve refahlarını iyileştirmelerine destek olabilecek kişiselleştirilmiş beslenme planları kurmak için kullanılabilir.
- Rahatsızlık önleme ve tedavi: Nutrigenomik, muayyen rahatsızlıkları önlemeye ya da tedavi etmeye destek olabilecek yemekleri ve gıdaları belirlemek için kullanılabilir. Mesela, araştırmalar muayyen besinlerin kanser, kalp hastalığı ve öteki kronik hastalıklar geliştirme riskini azaltmaya destek olabileceğini göstermiştir.
- İlaç geliştirme: Nutrigenomik, ilaçların etkinliğini artırabilecek besinleri ve gıdaları belirlemek için kullanılabilir. Bu data, daha müessir ve daha azca yan etkiye haiz yeni ilaçlar geliştirmek için kullanılabilir.
- Çevresel sıhhat: Nutrigenomik, insanların kendilerini çevresel toksinlerden korumalarına destek olabilecek yemekleri ve gıdaları belirlemek için kullanılabilir. Bu data, çevresel toksinlere maruz kalma riskini azaltmak için stratejiler geliştirmek için kullanılabilir.
Nutrigenomik nispeten yeni bir inceleme alanıdır, sadece beslenme ve sıhhat hakkındaki düşünme biçimimizde çığır açma potansiyeline haizdir. Genlerimizin diyetimizle iyi mi etkileşime girdiğini anlayarak sağlığımızı ve refahımızı iyileştirmek için adımlar atabiliriz.
VI. Nutrigenomiğin yararları
Nutrigenomik, insan sağlığı için oldukca sayıda yarar sağlama potansiyeline haizdir, bunlardan bazıları şunlardır:
- Rahatsızlıkların önlenmesi ve tedavisinin iyileştirilmesi
- Kişiye hususi beslenme ve rejim önerileri
- Kronik hastalıklarda beslenmenin rolünün daha iyi anlaşılması
- Hastalıklar için yeni deva ve tedavilerin geliştirilmesi
Genlerimizin beslenmemizle iyi mi etkileşime girdiğini anlayarak, nutrigenomik yediğimiz yiyecekler ve yaşadığımız hayat seçimi hakkındaki daha iyi seçimler yapmamıza destek olabilir. Bu, daha iyi sıhhat ve refaha ve kronik hastalıklar geliştirme riskinin azalmasına yol açabilir.
VII. Nutrigenomiğin riskleri
Nutrigenomik ile ilişkili bir takım potansiyel risk vardır, bunlar içinde şunlar yer alır:
Genetik ayrımcılık: Bireyler genetik bilgilerine dayalı olarak ayrımcılığa uğrayabilir, örnek olarak sıhhat sigortası ya da istihdamdan yoksun bırakılabilirler.
Genetik verilerin yanlış yorumlanması: Genetik veriler kompleks ve yorumlanması zor olabilir ve yanlış yorumlanarak yanlış tıbbi öneri ya da tedaviye yol açma riski vardır.
Beslenme değişikliklerinin beklenmeyen neticeleri: Genetik bilginize dayalı beslenme değişimleri yapmak gıda eksiklikleri ya da kg alımı benzer biçimde beklenmeyen sonuçlara yol açabilir.
Maliyet: Genetik testler ve rejim danışmanlığı pahalı olabilir ve hepimiz bu hizmetleri karşılayamayabilir.
Genetik kontrol yaptırmadan ve genetik bilgilerinize nazaran beslenmenizde değişim yapmadan ilkin bu risklerin bilincinde olmanız önemlidir.
Referanslar:
* [Genetic Discrimination](https://www.genome.gov/genetics-in-society/topics/genetic-discrimination)
* [Misinterpretation of Genetic Data](https://www.genome.gov/genetics-in-society/topics/genetic-testing/misterpretation)
* [Unintended Consequences of Dietary Changes](https://www.genome.gov/genetics-in-society/topics/nutrigenomics/unintending-consequences)
* [Cost of Genetic Testing and Counseling](https://www.genome.gov/genetics-in-society/topics/genetic-testing/cost)
Nutrigenomiğin sınırlamaları
VIII. Nutrigenomiğin sınırlamaları
Nutrigenomik nispeten yeni bir inceleme alanıdır ve teknolojide hala bir takım sınırlama vardır. Bu sınırlamalar şunları ihtiva eder:
- Genetik testlerin maliyeti hâlâ nispeten yüksek olduğu için, birçok insan için erişilemez durumda.
- Genetik testler devamlı doğru netice vermeyebilir ve yanlış olumlu ya da yanlış olumsuz netice riski vardır.
- Genetik kontrol neticeleri kompleks ve yorumlanması zor olabilir, bu da hastalarda kafa karışıklığına ve kaygıya yol açabilir.
- Genetiğin beslenme ve hayat tarzıyla iyi mi etkileşime girmiş olduğu hikayesinde hâlâ bilmediğimiz oldukca şey var, bu yüzden genetik bilgilere dayanarak kararlı önerilerde bulunmak zor olabilir.
Bu sınırlamalara karşın, nutrigenomik, yemek ve sıhhat hakkında fikir biçimimizi kökten değişiklik yapma potansiyeline haiz, gelecek vaat eden bir inceleme alanıdır. Teknoloji gelişmeye devam ettikçe, genetiğin sağlığımızdaki rolünü daha iyi idrak edebilecek ve rejimimiz ve hayat tarzımız hakkındaki daha bilgili kararlar alabileceğiz.
Nutrigenomiğin geleceği parlak. İnsan genomuna ilişik anlayışımız büyüdükçe, sağlığımızı ve refahımızı iyileştirmek için nutrigenomiği kullanma kabiliyetimiz de büyüyecek.
Gelecekte, nutrigenomiklerin oldukca muhtelif rahatsızlıkların önlenmesi, teşhisi ve tedavisinde rol alması muhtemeldir. Mesela, nutrigenomikler kanser ya da kalp hastalığı benzer biçimde muayyen hastalıklara yakalanma riski taşıyan kişileri belirlemek için kullanılabilir. Ek olarak, her kişinin genetik yapısına nazaran uyarlanmış kişiselleştirilmiş rejimler ve tedaviler geliştirmek için de kullanılabilir.
Nutrigenomik ek olarak aşırı kiloluluk ve diyabet benzer biçimde kronik hastalıklarda diyetin rolünü anlamamıza destek olabilir. Genler ve besinler arasındaki etkileşimleri inceleyerek nutrigenomik bu rahatsızlıkları önlemenin ve tedavi etmenin yeni yollarını geliştirmemize destek olabilir.
Nutrigenomiğin geleceği ümit dolu. İnsan genomu hakkındaki daha çok şey öğrendikçe, bu bilgiyi sağlığımızı ve refahımızı asla olası bulunduğunu düşünmediğimiz şekillerde iyileştirmek için kullanabileceğiz.
S: Nutrigenomik nelerdir?
C: Nutrigenomik, genlerimizin sağlığımızı etkilemek suretiyle beslenmemizle iyi mi etkileşime girdiğini inceleyen bilim dalıdır.
S: Nutrigenomiklerin yararları nedir?
A: Nutrigenomik, genlerimizin bireysel beslenme gereksinimlerimizi iyi mi etkilediğini ve sağlığımızı iyileştirmek için beslenme ve hayat seçimi değişikliklerini iyi mi yapabileceğimizi anlamamıza destek olabilir.
S: Nutrigenomiklerin riskleri nedir?
A: Nutrigenomikle ilişkili birtakım potansiyel riskler var; örnek olarak genetik bilgiye dayalı ayrımcılık olasılığı.
0 Yorum